ترمودینامیک شاخه ای از فیزیک است که به مطالعه ی رابطه ی بین گرما و حرکت می پردازد.
در ترمودینامیک رابطه ی بین گرما با سایر انرژی ها مورد بررسی قرار می گیرد.
سیستم و محیط :
در ترمودینامیک، قسمت برگزیده و مورد بررسی را سیستم و بقیه ی جهان را محیط می گویند.
گاز کامل:
گازی است که ذرات آن به هم نیرو وارد نکنند.
برای ایجاد شرایط گاز کامل باید فاصله ی مولکول ها زیاد، فشار کم و ابعاد مولکول ها کوچک باشد.
معادله ی حالت گاز کامل:
PV = nRT
که P فشار / V حجم / n تعداد مول گاز کامل / R ثابت جهانی گازها => R = 8.314 J.(mol.K)-1
و T دمای گاز است به کلوین. ( ا درجه سانتیگراد = ۲۷۳ درجه ی کلوین ) =>
یعنی برای تبدیل سانتیگراد به کلوین، درجه ی سانتیگراد را با عدد ۲۷۳ جمع می کنیم.
واحد تمام این کمیت ها باید در SI باشد..یعنی :
- فشار بر 1000 حسب : Pa (که آشنایی کامل دارید!)
- حجم بر حسب : m3 (متر مکعب)
- دما بر حسب : K (کلوین)
این معادله را می توان به صورت نسبی نوشت! :
P2 / P1 × V2 / V1 = n2 / n1 × T2 / T1
n = m/M
- (m = جرم گاز، M = جرم مولی گاز)
فرآیند ترمودینامیکی:
هنگامی که سیستم از یک حالت (P1 , V1 , T1) به حالت دیگر (P2 , V2 , T2) برود، می گوییم یک فرآیند ترمودینامیکی انجام شده است.
منبع گرما:
جسمی است که اگر گرما از دست بدهد یا بگیرد، دمای آن به طور قابل ملاحظه ای تغییر نکند.
(مثل هوای اتاق و استکان چای)
در فرآیندهای ترمو دینامیکی بین سیستم و محیط کار یا گرما مبادله می شود.
در فیزیک مرسوم است که اگر :
- سیستمی گرما بگیرد ==> Q > 0
- سیستمی گرما بدهد ==> Q < 0
بهتر است ما برای کار نیز این طور در نظر بگیریم که اگر :
- سیستم کار دریافت کند (حجم گاز کم شود) : W > 0
- سیستم کار انجام دهد (حجم گاز زیاد شود) : W < 0
محاسبه ی کار انجام شده در یک فرآیند:
در تمام فرآیندها، سطخ زیر نمودار P-V می شود کار. البته در فرآیندهای خاص ترمودینامیکی امکان محاسبهی کار با فرمول وجود دارد، که بعداً به بررسی آن خواهیم پرداخت.
مثلا فرض کنید در شکل زیر، فرآیندی از حالت A به B و یا بر عکس رفته است.حال برای محاسبه ی کار باید سطح زیر نمودار را که همان قسمت خاکستریست، حساب کنیم.برای این کار باید انتگرال بگیریم. حال اگر سیستم از A به B رفته باشد، سیستم منبسط شده، یعنی کار منفی است و اگر از B به A رفته باشد حجم گاز کم شده یعنی سیستم منقبض یا متراکم شده است، پس کار مثیت می باشد.
چرخه:
فرآیندی است که طی آن دستگاه پس از طی چند فرآیند، به حالت اولیه ی خود برگردد.
- تذکر: در یک چرخه، کار انجام شده برابر است با مساحت داخل چرخه در نمودار P-V .
- دقت کنید که در نمودار P-V برای محاسبه ی کار P بر حسب پاسکال و V بر حسب m3&
1000
lt;/SUP> باشد.
- اگر چرخه ساعتگرد بود، کار (-) و اگر پادساعتگرد بود کار (+) می باشد.